U heeft tijdens 100 jaar ABP al veel kunnen lezen over de geschiedenis van het pensioen. Hoe zit het eigenlijk met onze toekomst? (Hoe) Kan pensioen ons leven verder verbeteren? En wat kunnen we daar nu al aan doen? Als we het aan onderzoeker Rutger Hoekstra vragen, begint dat met een bredere blik op welvaart.
De kans is groot dat ook in de toekomst het pensioen van ABP deels gekoppeld is aan de economie. De gedachte daarbij is dat we pech en geluk delen met elkaar, en samen schaalvoordelen benutten. Zo zorgen we dat er met de ingelegde premie kapitaal wordt opgebouwd. Als het aan Hoekstra ligt, kijken we in de nabije toekomst verder dan die economische groei. Zodat kapitaal veel meer bijdraagt aan het welzijn van de samenleving als geheel.
Gevangen
In zijn boek Replacing GDP by 2030 schetst Hoekstra hoe we economische groei minder belangrijk kunnen maken. Door in plaats daarvan te meten wat echt belangrijk is voor de mens: welzijn, inclusiviteit en duurzaamheid. ‘Ik vrees dat de mens een beetje gevangen zit in het huidige systeem’, vindt Hoekstra. ‘Beleidsmakers sturen al 80 jaar op economische groeicijfers en ons Bruto Binnenlands Product (BBP). Dat is begrijpelijk, maar ik zou willen dat ze ook eens de cijfers over de levens van mensen serieuzer meenemen in beleid. Zodat ze met een bredere blik naar onze welvaart kunnen kijken.’
Echte cijfers
‘Als het aan mij ligt meet het CBS voortaan niet alleen elk kwartaal de groei van onze economie, maar ook ‘menselijke’ indicatoren zoals welzijn, inclusiviteit en duurzaamheid’ vindt Hoekstra. ‘Het CBS heeft al jaarlijkse publicatie, de Monitor Brede Welvaart, wat een uitstekende basis is voor kwartaalcijfers en beleid. Dat zijn onderwerpen waar we als mens echt beter van worden. Met data uit die metingen geef je beleidsmakers de kans om de wereld te verbeteren. Ze zullen dan veel meer beantwoorden aan wat mensen echt belangrijk vinden. Zoals de samenleving minder ongelijk maken, het verlies van biodiversiteit tegengaan, of onze samenleving leefbaarder en prettiger maken. Het zijn allemaal onderwerpen die we wel voelen, maar we weten niet goed wat we moeten doen. De juiste indicatoren kunnen ons dat handelingsperspectief geven.’
Indicatoren
Hoekstra, hoofddocent aan de Universiteit van Leiden, gaat de komende jaren voor de EU onderzoeken hoe je welzijn zou kunnen meten en hoe dat in beleid kan worden geïntegreerd . ‘Er zijn al wetenschappelijke onderzoekers die op gebied van welzijn al diverse indicatoren hebben bepaald. Er hebben zelfs al meerdere Nobelprijswinnaars aan meegewerkt. Wij gaan de komende jaren met het project WISE Horizons de eerste statistieken en modellen beschikbaar maken voor de lidstaten. “WISE” staat voor wellbeing, inclusion and sustainability. Met de juiste data, ideeën en opvattingen kunnen zij vervolgens hun blik op welvaart verbreden.’ Als je elk kwartaal cijfers krijgt over duurzaamheid, inclusiviteit en welzijn, krijgen niet alleen politici maar ook burgers vanzelf een bredere kijk op welvaart. De media krijgt hierin nieuwe kansen door de veelheid aan extra onderwerpen om over te schrijven. Onderwerpen, die veel dichter bij de mens staan dan economische cijfers.
Pensioen dichterbij
Het idee van Hoekstra kan ook pensioen dichter bij de mens brengen. Juist door gebruik te maken van de pijlers, waar het stelsel nu op gebouwd is. ‘Het lijkt me interessant om te ontdekken waar de kansen liggen als je met een brede blik naar pensioen kijkt. Misschien kan je jouw pensioenfonds zelf vertellen wat jouw behoeftes zijn als je met pensioen gaat? Wat een deelnemer nodig heeft is breder dan het inkomen en kan ook zorg en maatschappelijke voorzieningen zijn. Je pensioenfonds kan dan grootschalig inkopen en eventueel budgetteren op de welzijnsdiensten. Zo kan je als pensioen(fonds) bijdragen aan individuele welvaart én het welzijn van de samenleving als geheel.’
